Terapia schematów, a inne podejścia terapeutyczne: CBT i psychoterapia psychodynamiczna.

gasiorluk8
26 lis 2024
3 minut(y) czytania

Terapia schematów (ang. Schema Therapy) zyskuje coraz większą popularność jako skuteczna metoda pracy nad głęboko zakorzenionymi wzorcami myślenia, emocji i zachowań. Często porównuje się ją do innych podejść, takich jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT) czy psychoterapia psychodynamiczna. W tym wpisie jako doświadczeni psychoterapeuci wyjaśniamy, czym różni się terapia schematów, co łączy te podejścia oraz jakie są kluczowe zalety każdej z metod.

Terapia schematów – czym się wyróżnia?

Terapia schematów to integracyjne podejście terapeutyczne, które łączy elementy CBT, psychoterapii psychodynamicznej, teorii przywiązania oraz terapii Gestalt. Jest szczególnie skuteczna w pracy z zaburzeniami osobowości i długotrwałymi problemami emocjonalnymi, których korzenie sięgają dzieciństwa.

Kluczowe cechy terapii schematów:

Skupia się na schematach – głęboko zakorzenionych wzorcach powstałych w wyniku niezaspokojonych potrzeb emocjonalnych w dzieciństwie.
Używa trybów jako narzędzia zrozumienia bieżącego zachowania – np. trybu Wewnętrznego Krytyka, Uległego Dziecka czy Zdrowego Dorosłego.
Integruje techniki poznawcze, emocjonalne i behawioralne, kładąc duży nacisk na relację terapeutyczną i pracę nad emocjami.

CBT (terapia poznawczo-behawioralna) – punkt wyjścia.

CBT, czyli terapia poznawczo-behawioralna, jest często uważana za fundament, na którym rozwinięto terapię schematów. Podobnie jak w terapii schematów, w CBT terapeuta koncentruje się na myślach, uczuciach i zachowaniach, ale z naciskiem na bieżące problemy i wyuczone wzorce.

Cechy charakterystyczne CBT:

Krótki czas trwania terapii – zwykle od kilku do kilkunastu sesji.
Praca z myślami automatycznymi – identyfikowanie i zmiana irracjonalnych przekonań, które prowadzą do trudności emocjonalnych.
Ćwiczenia behawioralne – np. ekspozycja czy techniki relaksacyjne.

Różnica w podejściu: CBT zazwyczaj koncentruje się na aktualnych problemach i objawach, podczas gdy terapia schematów idzie głębiej, eksplorując genezę problemów w przeszłości i pracując z emocjami oraz relacjami.

Psychoterapia psychodynamiczna – introspekcja i relacje

Psychoterapia psychodynamiczna skupia się na analizie nieświadomych procesów psychicznych, które wpływają na nasze zachowanie i emocje. Terapia ta eksploruje przeszłość pacjenta, jego relacje z innymi oraz konflikty wewnętrzne.

Cechy psychoterapii psychodynamicznej:

Analiza relacji terapeutycznej – zrozumienie, jak relacja z terapeutą odzwierciedla inne ważne relacje w życiu pacjenta.
Eksploracja przeszłości – analiza dzieciństwa i wczesnych relacji jako źródła obecnych problemów.
Dłuższy czas trwania – terapia psychodynamiczna często trwa wiele miesięcy, a nawet lat.

Różnica w podejściu:Terapia schematów również czerpie z teorii psychodynamicznej, ale bardziej koncentruje się na pracy z emocjami i konkretnych, aktualnych zachowaniach. W terapii schematów relacja terapeutyczna jest używana bardziej aktywnie, np. poprzez techniki ograniczonego rodzicielstwa.

Co wybrać? Terapia schematów czy inne podejścia?

Każde z tych podejść ma swoje mocne strony i może być odpowiednie w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta:

CBT sprawdzi się, jeśli potrzebujesz szybkiej pomocy w radzeniu sobie z konkretnymi objawami, takimi jak lęk czy depresja.
Psychoterapia psychodynamiczna będzie odpowiednia, jeśli chcesz dogłębnie eksplorować swoją przeszłość i zrozumieć mechanizmy, które wpływają na Twoje życie.
Terapia schematów jest idealna, jeśli szukasz integracyjnego podejścia, które łączy pracę nad bieżącymi problemami z głębszą eksploracją przeszłości i intensywną pracą nad emocjami.

Terapia schematów jest wyjątkowym podejściem, które w kreatywny sposób łączy elementy CBT, psychoterapii psychodynamicznej i innych metod. To skuteczne narzędzie dla osób, które chcą nie tylko zrozumieć swoje schematy, ale także zmieniać je w sposób trwały i głęboki.

Masz pytania? Zapraszamy do kontaktu i zapoznania się z naszą ofertą terapii indywidualnej i grupowej. Razem odkryjemy, które podejście będzie najlepsze dla Ciebie.

Źródła: Terapia schematów

Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema Therapy: A Practitioner's Guide. New York, NY: Guilford Press.
Arntz, A., & Jacob, G. (2013). Schema Therapy in Practice: An Introductory Guide to the Schema Mode Approach. Chichester, UK: Wiley-Blackwell.

CBT (Terapia poznawczo-behawioralna)

Beck, A. T. (1976). Cognitive Therapy and the Emotional Disorders. New York, NY: International Universities Press.
Hofmann, S. G., Asnaani, A., Vonk, I. J. J., Sawyer, A. T., & Fang, A. (2012). The Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy: A Review of Meta-analyses. Cognitive Therapy and Research, 36(5), 427–440.

Psychoterapia psychodynamiczna

Gabbard, G. O. (2004). Long-Term Psychodynamic Psychotherapy: A Basic Text. Washington, DC: American Psychiatric Publishing.
Shedler, J. (2010). The Efficacy of Psychodynamic Psychotherapy. American Psychologist, 65(2), 98–109.